In memoriam Henk Luten

Duizenden vogels gingen in zijn leven door zijn handen, een hobby die hij al vroeg ontdekte bij de Natuurbeschermingsvereniging IJhorst Staphorst eo. Hij was meteen in een regelaarsrol en werd al jong secretaris van de Jeugdnatuurwacht Weer of geen Weer en penningmeester. Als je Henk tegenkwam in zijn vrije tijd dan was hij in het groen gekleed.

Duizenden vogels zijn door zijn handen gegaan, een hobby die hij al vroeg ontdekte bij de natuurbeschermingsvereniging IJhorst Staphorst eo. Hij was meteen in een regelaarsrol en werd al jong secretaris van de jeugdnatuurwacht ‘weer of geen weer’ en penningmeester van de vereniging. Als je Henk tegenkwam in zijn vrije tijd dan was hij bij voorkeur in het groen gekleed.

Als je in drie kernwoorden Henk wil omschrijven dan zou dat zijn, zijn gezin, kaas en vogels. Thuis was er een traditionele rolverdeling met zijn vrouw Rita Hekman. Zij trouwden op 27 november 1974 in IJhorst vanuit dezelfde kerk als hij afgelopen vrijdag begraven is. Samen kregen ze drie kinderen.

Geboren te IJhorst op Halfweg op 16 mei 1945 als tweede kind in het gezin Luten dat uiteindelijk bestond uit zijn ouders en vijf kinderen. Zijn vader Arend Luten was melkventer en boer. Zijn moeder Hendrikje werkte mee in beide bedrijven en was er voor het gezin. Als kind mocht Henk al mee met zijn vader op de kar. Zijn talent voor rekenen bleef niet onopgemerkt en al snel ging hij over het wisselgeld. Van het meegaan als kind groeide deze taak uit naar het meegaan als zoon van een vader die steeds meer tobde met zijn gezondheid. Arend Luten overleed jong.

Dhr Sligman van de fabriek (De Kleine Winst) zei tegen hem: ‘Morgen begin jij op de fabriek’ Daar was niets tegen in te brengen. De eerste dag vouwde hij boter in pakjes. Maar al op de tweede dag mocht hij het melkgeld tellen. Zo kreeg hij langzaam maar zeker meer verantwoordelijkheden, zoals onder andere de kwaliteitsbewaking. Henk Luten hield je niet voor de gek. Als melk was afgekeurd en een boer probeerde de melk opnieuw aan te bieden kwam die boer erachter dat de afgekeurde melk zwart was geworden. Henk had er norit ingegooid.

Henk deed veel zuivelervaring op in de praktijk, maar ondertussen studeerde hij ook hard om verder te komen. Onder Dhr. van Assenberg werd hij assistent-directeur bij De Kleine Winst in Rouveen, waarna hij directeur werd op Ameland. Daar werd hun eerste dochter, Fija geboren. Daarna verhuisde het gezin naar Wolvega, Henk kreeg een afdeling van een groot zuivelbedrijf (de Takomst) onder zijn hoede. Rita en Henk gingen beide op Friese les en hier in Friesland werden ook Hennie en Arend geboren.

Maar Henk verlangde ernaar zelfstandig een kleine vrije fabriek te runnen. Dat zou het werk een stuk afwisselender maken. In Midden-Beemster kwam die droom uit. Bij Cono Beemster, een zelfstandige zuivelcoöperatie waar hij als directeur zowel nationaal als internationaal opereerde.

Rita runde het gezin, maar herontdekte ook een passie: het schaatsen. Ze schaatste op hoog niveau en regelmatig gingen de vakanties van het gezin naar de plek waar Rita haar wereldkampioenschappen reed. Henk zijn passie was het werk dat hij deed. Hij was niet vaak thuis, maar hij nam de kinderen wel mee als er mooie dingen te beleven waren op zijn werk. Naar vakbeurzen, optreden als kaasmeisjes, uitleg over wat er allemaal te weten was over kaas, mee naar het vogelringen, want ook vogels waren een grote passie van hem.

Ondertussen deed Rita alles thuis, niet alleen het gezin, maar ook de financiën. De rolverdeling was klassiek. Rond zijn 47e kreeg Henk een herseninfarct. Dat leek toen niet goed af te lopen. Maar hij kwam er weer bovenop Sindsdien gaat het gedicht wat op de rouwkaart staat met Rita mee:

Vrij als een vogel
onvermoeibaar
niet te temmen
niet te dwingen
Vloog hij nu zijn laatste reis

het was toen nog geen tijd voor zijn laatste reis. De reis ging in 1996 van Cono Beemster naar Farm Dairy in Lelystad waar hij algemeen directeur werd van een nog te bouwen zuivelfabriek. In 2000 leek het opnieuw mis te gaan, maar Henk was nog niet zover. Het werken was toen wel afgelopen. Inmiddels woonde de familie in Staphorst en Henk legde zich toe op allerlei vrijwilligerswerk.

De Historische Vereniging, Museum Staphorst (verzelfstandiging Museumboerderij), mede organisator 200 jaar Staphorst, IVN Zwolle, Ringer Vogeltrekstation Nederland, SOVON, Vluchtelingenwerk Staphorst, Stichting Camp Conrad, Gemeentebelangen Staphorst, Stichting Vogelringstation Schiermonnikoog, en niet te vergeten Stichting vogelringstation De Kooi waar menigeen hem vooral de laatste jaren van kent.

Henk heeft Stichting Vogelringstation de Kooi 21 jaren geleden in het leven geroepen om een oude eendenkooi op te knappen. Inmiddels is het een vast honk voor vrijwilligers, gepensioneerden en arbeidsgehandicapten. Er wordt samengewerkt om de Eendenkooi in stand te houden. Ook is het een (educatieve) uitvalsbasis voor scholen uit de regio en bedrijven en functioneert de kooi als stagelocatie.

Naast de bijenstal wordt er wetenschappelijk onderzoek gedaan naar vogels.

Elke woensdag wordt er door een vaste groep vrijwilligers buiten gewerkt aan onderhoud van de locatie. Zijn kooi ligt net achter de Lichtmis aan de Boerderijweg te Hasselt. Behalve als bestuurder was Henk actief werkzaam in de eendenkooi. Hij was er bijna elke dag wel te vinden. Hij leidde de excursies, ringde de vogels, organiseerde en hielp elke woensdag met het onderhoud en zorgde ervoor dat alles voorhanden is.

Veel natuurwerk en veel op het gebied van vogels. Rita bleef de stabiele en veilige thuisbasis en de deur stond altijd open voor vergaderingen. De laatste drie, vier jaar ging de gezondheid van Henk sterk achteruit, al liet hij dat aan de buitenwereld meestal niet merken

Hoop werd zichtbaar in de levenskunst van Henk en ook in zijn gezin, wanneer zij na iedere tegenslag in gezondheid zij de draad weer oppakten. Henk bleef invulling geven aan zijn leven. De overdenking uitgesproken door ds Betsy Nobel heeft bijgedragen aan dit memoriam, waarvoor dank.